Bilim insanları, bir süredir Avrupa’yı, Kuzey Afrika’yı ve Kuzey Amerika’yı kavuran sıcak hava dalgasının insan kaynaklı iklim krizinin etkisinden bağımsız oluşmasının neredeyse imkansız olduğunu tespit etti. Uzmanlar aşırı sıcakların en çok ölüme neden olan afetler arasında olduğu konusunda uyarıyor.
Aşırı hava olayları ile iklim krizi arasındaki ilişkiyi inceleyen World Weather Attribution çatısı altında bilim insanlarının yürüttüğü araştırmaya göre, Güney Avrupa’yı etkileyen ve küresel ısınmanın da etkisiyle Türkiye’de hissedilen sıcak hava dalgası 2,5 derece daha sıcak.
Buna göre, kömür ve petrol gibi fosil yakıtların kullanımı ve endüstriyel hayvancılık gibi insan faaliyetlerinin bir sonucu olan küresel ısınma, Çin’in belirli bölgelerinde sıcak hava dalgasının yaşanma olasılığını 50 kat artırdı.
Uzmanlar hemen hemen tüm ülkelerin ölümcül sonuçları olan aşırı sıcaklara hazırlıksız olduğu konusunda uyarıyorlar.
Kızıl Haç Kızılay İklim Merkezi’nden çalışmanın ortak yazarı Julie Arrighi, “Sıcak, en ölümcül felaket türleri arasında yer alıyor” diyor.
Temmuz ayında Çin’in bazı bölgelerinde, Amerika Birleşik Devletleri’nin güneyinde ve İspanya’da sıcaklık rekorları kırıldı. Havaların çok sıcak olması nedeniyle birçok bölgede kırmızı alarm verildi ve milyonlarca insan etkilendi.
Küresel ortalama sıcaklıkların yanı sıra Kuzey Atlantik Okyanusu’ndaki deniz yüzeyi sıcaklıkları da son haftalarda rekor kırdı.
Uzmanlar, sıcaklıklardaki artış düzeyinin ve hızının “benzeri görülmemiş” olduğunu söylüyor ve önümüzdeki dönemde daha fazla rekorun kırılabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
Yunanistan’da hafta sonu orman yangınları nedeniyle binlerce kişi otelleri boşaltmak zorunda kaldı.
Uzmanlar, sıcak ve kuru havanın yangının daha kolay yayılması için elverişli koşullar yarattığını söylüyor.
Son sıcak hava dalgasının iklim kriziyle ilişkisini anlamak için bilim adamları, atmosferdeki sera gazlarının seviyesini manipüle etmek için bilgisayar modellerini kullandılar.
Buna karşılık, sera gazı emisyonları olmasaydı, sıcak hava dalgası Kuzey Amerika’yı 2°C vuracaktı; Çin’i ortalama 1°C daha az ısıtırdı.
Çalışma aynı zamanda Haziran ayında başlayan El Niño etkisini de hesaba katıyor. El Nino, Pasifik Okyanusu’ndaki ısınan suların yüzeye çıkması ve sıcak havanın atmosfere itilmesi nedeniyle dünyanın dört bir yanındaki sıcaklıklar üzerinde artan bir etkiye sahip.
Bilim adamları, El Niño’nun sıcak hava dalgasının yoğunluğunu artırmada küçük bir rolü olduğunu buldular. Ana faktör, fosil yakıtların kullanılması nedeniyle küresel ısınmaydı.
Çalışmanın yazarları, bulgularının artık “nadir” olmadığını ve dünyanın daha yüksek sıcaklıklara uyum sağlaması gerektiğini vurguluyor.
Bu uyum çabalarının ortasında, ısıya dayanıklı konutlar inşa etme, sıcağı önlemek için “soğuk merkezler” oluşturma ve daha fazla ağaç dikme önlemleri yer alıyor.
Dünya, insan faaliyetleri nedeniyle sanayi öncesi döneme göre 1.1C daha sıcaktır.
Bilim adamlarına göre dünya fosil yakıtları bu hızla tüketmeye devam ederse sıcaklık artışı 2C’ye ulaşacak, bu olaylar iki ila beş yılda bir gerçekleşecek.
Uzmanlar, aşırı sıcakların özellikle yaşlılar arasında çok ciddi bir yaşam tehdidi oluşturabileceğini söylüyor. Bir araştırmaya göre, geçen yıl Avrupa’daki sıcak hava dalgaları 61.000’den fazla ek ölüme neden oldu.
Londra’daki Imperial College London’dan iklim bilimcisi Friederike Otto, “Bu çalışma zaten bildiklerimizi doğruluyor. İklim değişikliğinin şu anda deneyimlediklerimizde ne kadar etkili olduğunu bir kez daha gösteriyor” dedi.
